Nedovoljna proizvodnja enzima laktaze u tankom crevu najčešći je uzrok nepodnošenja laktoze. Moguće je imati nizak nivo laktaze i ipak variti mlečne proizvode. Međutim, ako su nivoi ovog enzima suviše niski, dolazi do pojave simptoma nakon konzumacije mlečnih proizvoda.

Tanko i debelo crevo

Tanko i debelo crevo su delovi digestivnog sistema koji prerađuju hranu. Creva apsorbuju hranljive materije iz unete hrane, dok se neapsorbovani delovi izlučuju kroz stolicu.

Većina ljudi sa intolerancijom na laktozu može upravljati stanjem bez potpunog odricanja od mlečnih proizvoda.

Simptomi

Simptomi intolerancije na laktozu obično se javljaju od 30 minuta do dva sata nakon konzumacije hrane ili pića koje sadrži laktozu. Najčešći simptomi uključuju:

Dijareju
Mučninu, ponekad i povraćanje
Stomačne grčeve
Nadutost
Gasove
Kada posetiti lekara
Obratite se lekaru ako često imate simptome intolerancije na laktozu nakon konzumacije mlečnih proizvoda, naročito ako ste zabrinuti zbog unosa kalcijuma.

Uzroci

Intolerancija na laktozu nastaje kada tanko crevo ne proizvodi dovoljno enzima laktaze koji razgrađuje mlečni šećer – laktozu.

U normalnim uslovima, laktaza razlaže laktozu na dve jednostavne šećerne jedinice – glukozu i galaktozu, koje se potom apsorbuju u krvotok kroz crevnu sluznicu.

Kod osoba sa nedostatkom laktaze, laktoza ostaje nesvarena i dospeva u debelo crevo, gde bakterije reaguju sa njom, izazivajući simptome intolerancije.

Postoje tri vrste intolerancije na laktozu, a svaka ima različite uzroke:

Primarna intolerancija na laktozu

Najčešći oblik ovog stanja razvija se postepeno. Bebe proizvode dovoljno laktaze jer se isključivo hrane mlekom. Kako deca prelaze na raznovrsniju ishranu, nivo laktaze se prirodno smanjuje, ali obično ostaje dovoljan za varenje mlečnih proizvoda u odraslom dobu. Kod osoba sa primarnom intolerancijom, nivo laktaze naglo opada u odraslom dobu, što otežava varenje mlečnih proizvoda.

Sekundarna intolerancija na laktozu

Ovaj oblik intolerancije javlja se kada tanko crevo smanji proizvodnju laktaze usled bolesti, povrede ili operacije. Stanja koja mogu izazvati sekundarnu intoleranciju uključuju:

Celiakiju
Bakterijski rast u crevima
Kronovu bolest
Crijevne infekcije

Lečenjem osnovne bolesti, nivo laktaze se može delimično ili potpuno oporaviti, ali je za to potrebno vreme.

Kongenitalna ili razvojna intolerancija na laktozu

Iako retko, bebe se mogu roditi sa urođenim nedostatkom laktaze. Ovo stanje je nasledno i prenosi se autosomno recesivnim putem, što znači da dete mora naslediti isti gen od oba roditelja da bi razvilo bolest. Prevremeno rođene bebe takođe mogu imati privremenu intoleranciju na laktozu zbog nedovoljno razvijenih ćelija koje proizvode laktazu.

Faktori rizika

Faktori koji povećavaju rizik od razvoja intolerancije na laktozu uključuju:

Starost – Intolerancija na laktozu se najčešće javlja u odraslom dobu i retka je kod beba i male dece.
Porekla – Najčešća je kod osoba afričkog, azijskog, latinoameričkog i američko-indijanskog porekla.
Prevremeni porođaj – Prevremeno rođene bebe mogu imati niže nivoe laktaze jer se ovaj enzim razvija tek u kasnijim fazama trudnoće.
Bolesti tankog creva – Stanja poput bakterijskih infekcija, Kronove bolesti i celijakije mogu uzrokovati intoleranciju na laktozu.
Određeni tretmani za rak – Zračenje abdomena i komplikacije hemoterapije mogu povećati rizik od razvoja intolerancije na laktozu.