Srčani udar (infarkt miokarda) nastaje kada se iznenada prekine dotok krvi u srčani mišić. U Sjedinjenim Američkim Državama svake godine oko 805.000 ljudi doživi srčani udar — što je u proseku jedan svakih 40 sekundi.

Iako su simptomi srčanog udara često jasni i zahtevaju hitnu medicinsku pomoć, postoje i suptilni signali koji mogu ukazivati na povećan rizik i nedovoljnu prokrvljenost srca.

Simptomi koji se mogu javiti i do mesec dana ranije

Prema istraživanju iz 2003. godine, sprovedenom među 515 žena koje su preživele srčani udar, najčešće prijavljeni simptomi tokom prethodnog meseca bili su:

neuobičajen umor – 70,7% žena

poremećaj sna – 47,8%

otežano disanje (kratak dah) – 42,1%

nelagodnost u grudima – samo 29,7%

Važno je napomenuti da su ovo subjektivni simptomi koje su prijavile isključivo žene, pa se mogu razlikovati od simptoma koje imaju muškarci.

Akutni simptomi srčanog udara

Kada do srčanog udara dođe, simptomi su obično izraženiji i zahtevaju hitnu reakciju:

Pritisak, nelagodnost ili osećaj stezanja u sredini grudnog koša, koji može da traje nekoliko minuta, da se povuče pa ponovo vrati.

Nelagodnost u drugim delovima tela, kao što su ruke (često leva), leđa, vrat, vilica ili stomak.

Kratak dah, koji se može javiti pre, tokom ili nezavisno od bola u grudima.

Drugi znaci, poput hladnog znoja, mučnine, vrtoglavice ili osećaja nesvestice.

Ukoliko sumnjate na srčani udar, ne čekajte duže od 5 minuta pre nego što pozovete hitnu pomoć.

Najčešći uzroci i faktori rizika

Najčešći uzrok srčanog udara je koronarna bolest srca (CAD) – stanje u kojem se koronarne arterije sužavaju usled nakupljanja masnih naslaga (plakova). Kada se deo plaka odvoji, može izazvati krvni ugrušak koji blokira dotok krvi u srce.

Ređi uzroci uključuju:

grč koronarne arterije, češći kod pušača i korisnika psihoaktivnih supstanci poput kokaina

embolija koronarne arterije, naročito kod osoba sa fibrilacijom atrijuma

spontana disekcija arterije, koja se češće javlja kod žena mlađih od 50 godina, trudnica i osoba sa Marfanovim sindromom

Faktori koji povećavaju rizik:

ishrana bogata natrijumom, zasićenim i trans mastima

fizička neaktivnost

pušenje

gojaznost

dijabetes

povišen krvni pritisak

visok holesterol, šećer i trigliceridi

porodična istorija srčanih bolesti

godine života (rizik raste s godinama)

Zašto je važno prepoznati rane simptome?

Iako se srčani udar najčešće doživljava kao iznenadan događaj, on je zapravo često krajnji ishod procesa koji traje godinama. Rano prepoznavanje simptoma – naročito kod žena – može pomoći u prevenciji, dijagnostici i pravovremenom lečenju bolesti srca.

Ako primetite promene u energiji, disanju ili neobjašnjive tegobe u grudima, potražite savet lekara – čak i ako simptomi deluju „bezazleno“. Vaše srce možda pokušava da vam nešto poruči.