Profesor Alan Said i njegov tim sa Univerziteta u Geteborgu (GU) analizirali su 15 godina podataka kako bi pokazali kako se ponašanje u slušanju menja sa godinama, povezujući ga sa promenama u raznovrsnosti i personalizaciji. Tim je koristio istorije sa Last.fm platforme koje povezuju reprodukcije sa više servisa u jedan profil. Pošto mnogi korisnici pri registraciji navode starost, dataset omogućava modeliranje promena ukusa u vezi sa godinama.

Osnova ovakvog istraživanja je LFM-2b dataset, koji sadrži više od 2 milijarde reprodukcija od preko 120.000 korisnika u periodu od 2005. do 2020. godine, kao i metapodatke o pesmama i korisnicima koji omogućavaju detaljnu analizu.

Muzički ukus menja se sa godinama

Psihologija već dugo opisuje tzv. „remembrance bump“ - pojačano pamćenje muzike iz adolescencije i ranog odraslog doba.

Istraživanja pokazuju da prepoznavanje, preferencije i emotivni utisak najviše rastu za pesme iz tih godina, a neki radovi čak pokazuju i sekundarni vrhunac za muziku koju su slušali roditelji.

Ponašanje potrošača daje još jedan uvid. Klasične studije navode da omiljena popularna muzika često odražava ukuse oblikovane u kasnoj adolescenciji i ranom odraslom dobu, što objašnjava zašto pesme iz tog perioda deluju posebno značajno i sačuvaju se u sećanju.

Nova otkrića prate ove obrasce, ali ne svode slušanje kod starijih na čistu nostalgiju. Mnogi stariji slušatelji i dalje otkrivaju nove izvođače, ali se češće vraćaju pesmama koje su im bile važne u mladosti.

Tinejdžeri obično dele mnoge omiljene pesme sa vršnjacima, dok se sa godinama preklapanje smanjuje jer ukus postaje individualizovan.

Muzičko putovanje postaje ličnije

Autori opisuju širenje muzičkog ukusa od adolescencije do ranog odraslog doba, a zatim kontrakciju ka ličnijem profilu u kasnijim godinama. Taj prelaz ka ličnoj istoriji ne zaustavlja nova otkrića, ali naglašava ponovljeno slušanje već poznatih favorita.

Analiza više od 40.000 korisnika Last.fm tokom 15 godina zabeležila je 542 miliona reprodukcija više od milion pesama, dovoljno da se prate trendovi kroz životni tok. Brojke pokazuju zašto su zaključci pouzdani.

Tim je identifikovao jasan obrazac kod starijih odraslih: „Većina 65-godišnjaka ne kreće u muzičku istraživačku avanturu“, navodi profesor Said.

Ipak, podaci pokazuju da sredovečni slušatelji i dalje prate nove izdanja - samo se češće vraćaju ranijim ličnim favoritima nego mlađi.

Godine i muzičke preporuke

Studija ističe važnost sistema preporuka koji se prilagođavaju životnoj fazi. Jedna strategija za sve korisnike može promašiti ono što različite grupe zapravo žele, posebno kada stariji profili odražavaju jedinstvenu, duboko ličnu istoriju.

Sistemi koji uzimaju u obzir godine mogu drugačije balansirati između istraživanja i poznatih sadržaja u različitim periodima života. Za mlađe slušatelje noviteti mogu igrati veću ulogu, dok kod starijih modeli mogu više težiti dugoročnim favoritima, a istovremeno prikazivati nove pesme koje odgovaraju njihovim navikama.

Dugoročna evaluacija takođe je važna. Mnogi testovi se fokusiraju na kratke periode, ali dugotrajni tok slušanja otkriva obrasce koje kratkoročni testovi ne mogu uhvatiti, uključujući promene u raznovrsnosti i jedinstvenosti ukusa tokom decenija.

Kreiranje lične muzičke „playliste za ceo život“

Mlađi čitaoci mogu iskoristiti širok spektar slušanja koji dolazi prirodno. Raznovrsnost sada gradi biblioteku koju ćete koristiti kasnije i pomaže vam da osetite koji izvođači vam zaista „leže“.

Ako ste u srednjim godinama ili stariji, oslanjanje na lične favorite nije problem. I dalje možete probati nove pesme koje se uklapaju u vašu istoriju i sačuvati one koje vam se dopadnu, tako da sistemi preporuka nastave da uče o vašim preferencijama.

Industrijski zaključak je jednostavan: timovi za preporuke treba da testiraju strategije koje različito kombinuju novo i poznato prema godinama i da mere uspeh na višegodišnjim horizontima.

Ljudski zaključak je podjednako jasan: lični muzički soundtrack postaje fokusiraniji sa godinama, ali ostaje živ, a pažljivo dizajniran sistem može pomoći da tako i ostane, bez forsiranja promena.

Studija je objavljena u Adjunct Proceedings of the 33rd ACM Conference on User Modeling, Adaptation and Personalization.