Budimpešta: Destinacije koje ne smete propustiti

05-06-2015

20:44

Budimpešta je nastala spajanjem Budima i Obude na desnoj obali, sa Peštom na levoj obali Dunava, tako da danas grad "grli" obe strane druge po veličini reke u Evropi, a svaka nudi sjajan pogled i fantastične mogućnosti za odmor.

Kao jedan od najuzbudljivijih evropskih gradova, Budimpešta je prepuna tajni za otkrivanje, skrivenih mesta za istraživanje, a naši domaćini želeli su da nas provedu kroz destinacije u kojima su Srbi, kao nacionalna manjina dali svoj doprinos širenju multikulturalnosti.

Pored obaveznih destinacija kao što su Trg Heroja, Trg Trojstva, Citadela, Ribarske kule, Vaci ulica, zdanje Parlamenta, Zatvorena pijaca, izlet u Sent Andreju, odlučili smo da buduće posetioce Mađarske prestonice provedemo kroz Srpsko pozorište u Budimpešti, uputimo na istorijat popularnog poslastičarskog lanca porodice Samoš, jedinog muzeja marcipana u svetu, Centra za srpsku kulturu i Muzej muzičke umetnosti.

Muzej muzičke umetnosti

Kod Ribarskih kula, impozante građevine sa koje se prostire prelep pogled na reku i Parlament, ukoliko krene popločanim putem i ulicom Tancsics Mihaly na broju 7 naići ćete na Muzej muzičke umetnosti u kome sve znatiželjne posetioce, ljubazno dočekuje direktorka i kustoskinja Ana Baranjin.
Svet muzike i njenog razvoja u rasponu od ranog 19. do kasnog 20. veka u Mađarskoj dočaravaju impozantni eksponati kao svedoci vremena i neodvojive čovekove potrebe da se izrazi kroz muziku.
Muzej je otvoren 1969. godine, a danas broji zavidan broj eksponata - od folklornih (autohtonih) instrumenata, ručno pravljenih, do industrijskih. Muzej sadrži kolekcije duvačkih, udaračkih i žičanih instrumenata, ali i brojne dokumente u vidu beleški kompozicija, fotografija, istorijskih spisa i ordena.

Čitava jedna prostorija posvećena je životu i radu Bela Viktora Janoša Bartoka (1881-1945), jednom od najznačajnijih mađarskih umetnika - pijanisti, kompozitoru i muzikologu, čiji je rad bio od velikog značaja za mađarski foklor, budući da se smatra osnivačem etnomuzikologije.Poslednja soba, ali svakako ne manje interesantna, omogućava posetiocima da i sami ispitaju svoje muzičke sposobnosti i "osete" pojedine instrumete, jer je dozvoljeno sviranje na istim.

Muzej je otvoren za posetioce od 10-16 časova, svim danima izuzev nedelje.

Samoš - Slatka tradicija

Jedan od najstarijih poslastičarskih lanaca u Budimpešti svakako je poslastičarnica "Samoš", koju danas vode braća Nikola i Vlada Savić.
Porodičan posao Samoš-Savić datira iz prelaska između dva Svetska rata, kada su besparica i težak život koji je zahvatio stanovništvo naterali njihovog oca, Mladena Savića da "krene trbuhom za kruhom" i potraži zanat. Utočište je pronašao u poslastičarstvu, i niko nije mogao ni da pretpostavi da će se od puke potrebe za preživljavanjem njihov posao razviti u pravu umetnost i postati tradicionalno mesto na kome Mađari, ali i brojni turisti dolaze u potrazi "za slatkim zalogajem".
Poslastičarnica "Samoš" nalazi se na nekoliko lokacija u Budimpešti, i poznata je po visokom kvalitetu slatkiša, kao i ručnoj izradi.
"Samoš" se oslanja na tekovine tradicionalne poslastičarnice i priprema recepte i torte iz doba Monarhije. Njihova ponuda prevazilazi 40-ak ukusa, a kao tradicionalan izdavaja se marcipan.
U njihovoj ponudi nalazi se i liker od marcipana, koji je pored "srpske ruže" autentičan proizvod ove "kuće slatkiša".

Srpska ruža od marcipana - Diplomski rad koji je postao tradicija

Ruža od marcipana, poseban proizvod izrađen od marcipana, a danas njihov "zaštitni znak" pripisuje se Mladenu Saviću koji je 1938. godine, dok je još radio kao šegrt, osmislio ovaj proizvod.
Bojenjem marcipana crvenom bojom, na obliku koji je podsećao na ružu, nastao je ovaj slatkiš, a njegovim izumom bio je oduševljen i Belgijanac od koga se učio zanatu, pa je ovaj poduhvat prihvatio kao njegov diplomski rad. Danas, u svakoj "Samoš" poslastičarnci posetioci mogu kupiti ovaj tradicionalan proizvod.

Muzej od marcipana - Jedini u svetu

Parlament od marcipana, foto: Naxi media, autor: Željka Dimić)

Njihova proizvodnja marcipana, prevazilazi granice gastronomije i doseže umetnost, o čemu svedoči i Muzej marcipana lociran u Sent Andreji, kao jedini u svetu.
Verno prikazani portreti Betovena, Mocarta i drugih znamenitih umetnika, zdanje Parlamenta, figure Majkla Džeksona, princeze Dajane i Diznijevih likova, samo su neke od skulptura koje privlače pažnju posetilaca. U sklopu muzeja i poslastičarnice u Sent Andreji nalazi se i radionica u kojoj se zainteresovani posetioci mogu obučiti za pravljenje poslastica od marcipana.Vlada Samoš, ističe da će “Samoš” i u budućnosti težiti održavanju kvaliteta, te da će posao ostati u krugu porodice. Pozivanjem na tradiciju i porodicu, ističe da materijalno nije ono čemu teže, već sada, osećaju i veliku odgovornost prema brojnim potrošačima, ali i ocu koji je započeo ovaj posao. Ne podležući pravilima industrijalističkog društva u kome živimo, govori da je njihov najveći zadatak ipak, da ostanu dosledni, kao i da njihovi naslednici nastave ovu slatku tradiciju, jer je "Samoš jednako kvalitet".

Dva veka srpskog pozorišta

Srpsko pozorište u Mađarskoj postoji dve decenije i predstavlja važan stub očuvanja srpskog jezika i kulture u Mađarskoj, dok pozorišna umetnost na srpskom jeziku datira iz 1813. godine kada je posredstvom Joakima Vujića, začetnika srpskog pozorišta, održana prva predstava na srpskom jeziku u peštanskoj Rondeli. Reč je o komadu "Kreštalica" u režiji Joakima Vujića.

Entizijazam i želja sa se očuva integritet Srba, Joakim je preneo i na svoje naslednike, pa je pozorišna umetnost nezaobilazan deo održanja srpske kulturne baštine na prostoru Mađarske.